Vietsnake

Bất chấp những quy định ở sờ soạng các khâu, các trường đại học và các cơ sở kết liên quá quý trọng nguồn lợi đã cùng "thương nghiệp hóa” tối đa việc mở lớp tăng thu nhập. Sĩ số của lớp không hạn chế, giảng sư thuê nhiều nguồn cả người thiếu kinh nghiệm. Học viên muốn học kiểu gì, muốn kết quả thế nào cũng có thể được đáp ứng. Trong một thời kì dài, ý kiến chỉ coi đương nhiệm là ‘nồi cơm” của các trường và việc kiểm soát không chặt, không nghiêm của cơ quan quản lý đã càng khiến chất lượng đương nhiệm loãng tuếch.

 

Trường đại học nào cũng đào tạo đương nhiệm, cả nước có gần 2 triệu sinh viên thì trong đó gần 1 triệu sinh viên đương nhiệm. vì sao nhiều vậy? Vì hệ đương nhiệm là nguồn thu lớn của các trường. Là siêu lợi nhuận nên các trường sở nhau về địa phương mở lớp, dù đâu phải địa phương nào cũng đáp ứng được đề nghị về cơ sở vật chất, giảng sư, thời kì đào tạo.

Người học của hệ đào tạo đương nhiệm đáng lẽ phải là những người đang đi làm việc, cán bộ trong bộ máy quốc gia đi học vào thời kì không công tác, vừa đi học vừa đi làm. giờ đương nhiệm lại hồ hết là những người trẻ trượt đại học hoặc kiếm cạ "đánh bóng” với nơi đang công tác.

Ưu thế của đối tượng vừa học vừa làm là đã có kinh nghiệm thực tại trong nghề. đáng ra nên khẩn hoang điều này khi xây dựng chương trình, cách thức đào tạo, nhưng đã bỏ qua hết. Chương trình được duyệt còn bị tùy tiện khi cắt xén tối đa, chạy đua theo lợi nhuận... Môn học 30 tiết có khi thầy chỉ dạy 2 ngày là xong. Hay dở thế nào học viên cũng chấp vì họ cần điểm không cần tri thức. Tiền dạy thầy vẫn nhận đủ theo giấy báo giảng số tiết quy định, kèm tiền bồi bổ học viên "tự nguyện” đóng góp. Không hiếm các lớp đương nhiệm học viên chỉ chăm bẳm dẫn thầy đi ăn, uống, quà cáp đặc sản. rà soát đánh giá cuối mỗi môn học sinh ngang nhiên "mua” thầy. Các trường không quan hoài đến chất lượng vì đây là "nồi cơm” và thu nhập của họ.

Hệ đương nhiệm đào tạo như bấy lâu, chương trình và chất lượng đều bí bét, gây nên những hệ lụy khôn xiết nghiêm trọng cho đời sống tầng lớp. Các giảng sư giỏi đổ xô đi dạy đương nhiệm "ngon ăn”, không còn thời kì nghiên cứu khoa học và đầu tư dạy chính qui. Nhiều con em cần lao tốn nhiều tiền để có được tấm bằng loại này mà mai sau mù mịt, bị tẩy chay không tuyển dụng, bị rỗng tri thức và kỹ năng chuyên môn.

đương nhiệm mất giá cũng đẩy ngành GD-ĐT vào thế bí. nhân công được đào tạo từ hệ này quá kém chất lượng càng làm suy giảm niềm tin vào một hình thức đào tạo đáng ra nên khuyến khích. Sự thả lỏng quản lý đó Bộ GD&ĐT phải chịu bổn phận, vì đã cho phép mở tràn lan và thả nổi, thả lỏng hoàn toàn trong khâu giám sát và quản lý chất lượng hệ đào tạo này.

Theo GS Lâm Quang Thiệp nguyên Vụ trưởng Vụ GD ĐH Bộ GD&ĐT, vấn đề chủ chốt là đào tạo đương nhiệm ở VN đã đi sai đường. Ta không nên lên án người tuyển dụng. Song doanh nghiệp tuyển dụng có thể làm thế, còn cơ quan quốc gia theo GS không nên công khai "từ khước đương nhiệm” như một chính sách, một chủ trương. TS Vũ Thị Phương Anh, nguyên Giám đốc trọng điểm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo ĐH nhà nước TP.HCM cho biết, ở Mỹ không có cái gọi là bằng đương nhiệm. Có thể tuyển lựa phương thức học tập toàn thời kì hay bán thời kì nhưng điểm chung vẫn là cùng một tiêu chuẩn học tập, giảng dạy và đánh giá. &Quot;Ở Việt Nam, chúng ta không bao giờ chịu giải quyết cái gốc mà toàn lo cái ngọn. Chính nhà trường là nơi cung cấp sản phẩm cũng đã xem đương nhiệm là hạng hai và không một cơ quan nào kiểm soát việc này, nên rốt cục sản phẩm ra kiên cố kém và cố nhiên hệ quả là nhà tuyển dụng kỳ thị cũng là điều dễ hiểu” - bà nói. Cần tiến tới dùng một kỳ thi tốt nghiệp, tức không phân biệt kỳ thi chính quy, kỳ thi đương nhiệm mà là tốt nghiệp của toàn khóa. Đây là cách kiểm soát chất lượng từ trong nhà trường. &Quot;Phải tiến tới "khai mạc vào, siết đầu ra” và chỉ cấp bằng cho những người đạt trình độ” - TS Phương Anh yêu cầu.

 

Nói không với đương nhiệm đang báo động cho các cấp lãnh đạo ngành giáo dục để sự bê trễ kéo dài quá lâu, là lời cảnh tỉnh cho những người học chỉ muốn hợp lệ hóa bằng cấp và những người dạy chỉ muốn có nguồn thu đồ sộ từ số lượng học viên.

Bộ Nội vụ khẳng định mọi loại hình bằng cấp có giá trị như nhau, việc thi tuyển công chức ngoài phẩm chất, trình độ, còn phải chú trọng năng lực và hợp nhất theo quy định của luật pháp. Bộ GD-ĐT cũng dẫn ra các văn bản luật pháp để nói phải đồng đẳng giữa chính quy và đương nhiệm. Song thảm họa đương nhiệm sẽ chẳng thể thoát ra nếu chưa nhận thức đúng đắn cả về việc học lẫn việc dạy. đồng đẳng tuyển dụng sẽ chỉ có được nếu quản lý đào tạo đương nhiệm nghiêm quy định của luật pháp. Nếu không mọi chứng dẫn chỉ là ngụy biện. Khả thi của công bằng bằng cấp phải là siết chặt kỷ cương đào tạo từ gốc.

Cấp bằng cho người không đủ trình độ không những góp tay làm hư hại tầng lớp mà đầu tiên, làm hư hại chính người được cấp bằng. Câu chuyện "đương nhiệm bị từ khước” trong tuyển dụng sẽ còn là đề tài nóng cuộn những quan điểm trái chiều trong bối cảnh thất nghiệp khó gỡ. Đào tạo đương nhiệm nhưng thiếu văn hóa, tri thức chuyên môn, không phải là đổi thay để xóa sự bê trễ, mà rõ là đang góp phần tạo thêm tệ bạc trong lĩnh vực GD&ĐT.

Thanh Như